Als een Schiedammer zegt dat het goed is, is dat zo.
Hoe wordt de menselijke dimensie steeds beter zichtbaar in de binnenstad van Schiedam? En waarom is de spreuk van de Griekse filosoof Epictetus momenteel zo treffend voor Schiedam? ‘Iedereen wist dat het niet kon, totdat er iemand kwam die dat niet wist’.
Je leest de antwoorden in dit artikel, een gesprek tussen wethouder Anouschka Biekman, Dimitri Roels (eigenaar van het Vlaamsch Broodhuys), Anja van Biene (eigenaresse van 015 Keramiek) en Marnix Benschop (chefkok en eigenaar van restaurant De Eenling).
Authenticiteit – trouw zijn aan jezelf
Anouschka: “Als wethouder in Schiedam heb ik onder andere ‘de binnenstad’ in mijn portefeuille. Ik vind het belangrijk dat er een gevarieerd aanbod aan voorzieningen, detailhandel, culturele instellingen en horeca is, dat leegstand aangepakt wordt en het er veilig is. Maar ook dat de unieke historie van Schiedam behouden en versterkt wordt, zoals de molens, monumenten en de jeneverindustrie. Het past bij Schiedam om ondernemers aan te trekken die ambachtelijke producten maken.”
Dimitri en zijn team maken brood alsof elk brood voor een sterrenrestaurant bedoeld is. Daarnaast vinden ze dat brood verbindt en dat de verkoopplek óók een ontmoetingsplek moet zijn. Dimitri is half Nederlands, half Vlaams. Culinair voelt hij zich meer verwant met het Vlaamse deel in zichzelf: “Vandaar ook Vlaamsch Broodhuys, de inborst van gemoedelijkheid. Mijn roots liggen ook deels in Schiedam, het voelt een beetje als thuiskomen om hier een vestiging te hebben.”
Anja en haar team maken keramiek alsof dat volkomen vanzelfsprekend is, terwijl het een ambacht is met complexe werkprocessen. Daarbij maken ze de werkprocessen innovatiever zoals het gebruik van 3D-design en vernieuwende software en printers. Zodra Anja de Schiedamse grond raakte – vanuit Italië en Delft – was ze al uit de startblokken; ze bezat al de nodige skills, maar had eerst andere banen en een druk gezinsleven. Zodra de kinderen de deur uit waren, en bleek dat je als keramiste ook je brood kan verdienen, ging ze ervoor. “Naast dat ik zelf recepturen voor ons glazuur schrijf, ontwikkelen we ook onze eigen, specifieke gereedschappen. Binnenkort bouwen we een draadprinter om tot kleiprinter. We zijn er trots op dat we een circulair bedrijf zijn. We gebruiken alles opnieuw en reduceren afval tot het minimum. We proberen bewust een zo klein mogelijke voetprint achter te laten. Dat geldt zowel voor klei, als voor de warme lucht uit de ovens als voor het glazuur.”
Marnix en zijn team gaan voor eenvoud, kwaliteit en ‘in de buurt’. Bekende (Franse) klassiekers staan bij de Eenling op de kaart en die gaan ‘als warme broodjes’. Het meel en het bloem voor het zelfgemaakte brood wordt lokaal gemalen bij molen de Vrijheid. Marnix is niet alleen trouw aan zichzelf; hij heeft het pand ook laten ‘meebeslissen’ over welk restaurant het zou worden: “Dit pand voelde als een brasserie. Met de pilaren, de locatie op de hoek, alles. Mijn eerste idee was een Japanse Izakaya. Maar een Japanse bar past hier gewoon niet. Het hoeft niet groots en meeslepend; maar lokaal, met de menselijke maat. Dat lijkt simpel, maar dat is het niet.”
Motivatie voor Schiedamse binnenstad
Anouschka: “We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt aan de binnenstad. Er is veel opgeknapt aan panden en straten. Het is er mooier, fijner en er zijn meer diverse ondernemers. Ambachtelijke ondernemers die zich in de binnenstad willen vestigen, hebben de mogelijkheid om financiële ondersteuning te krijgen. Bij retail- en horecaplatform SHOP kunnen ondernemers hun netwerk vergroten en ondernemersvragen stellen.”
Marnix: “Ik deed veel freelance werk, dat was geweldig. Maar het is net als kamperen; dat is leuk, maar op een gegeven moment wil je naar huis, naar je eigen bed. Dat had ik en mijn gezin ook. Dus gingen we op zoek naar een vaste plek; dat werd Schiedam. Het is goed bereikbaar, heeft een sfeervolle, karakteristieke binnenstad en is op steenworp afstand van grote steden, zoals Rotterdam. Plus, een klassieke Franse brasserie was hier nog niet. En er bleek wel behoefte aan. Niet alleen bij de Schiedammers: veel Belgen die hier komen, geven zelfs complimenten over mijn ‘moules frites’.”
Dimitri: “Om bij het 20-jarige jubileum van het Vlaamsch Broodhuys een zaak te openen in Schiedam, was extra feestelijk. Toch een beetje onze roots. Daarnaast is het fijn om ons spelt, rogge en maïs in de buurt te kunnen malen: bij molen De Vrijheid. Het graan voor onze desembroden wordt geoogst en verwerkt in Frankrijk, dat graan is namelijk van een oud ras dat nog niet in Nederland verbouwd wordt. Om de keten kort te houden, willen we wel meer lokale banden aangaan. Bij het Vlaamsch Broodhuys kun je ontbijten en eten wat de seizoenen bieden.”
Anja: “Ons pand is een prettig, ruim winkel- en werkpand voor een pottenbakkerij. In een fijne binnenstad. Delft, waar we de levensvatbaarheid van het bedrijf getest hebben, is een echte studentenstad. Daar wordt vanzelfsprekend meer ingezet op studenten dan op ondernemers. Die ondersteuning voor ondernemers vonden we wel in Schiedam. Hier worden ‘maakbedrijven’ met open armen ontvangen. Wij hoeven als Schiedam niet te kopiëren van de grote steden; authentiek zijn is de weg. Veel bezoekers zijn dan ook blij verrast na een bezoek aan Schiedam: wat een unieke winkels, ambachtelijke makers, horeca, mooie tentoonstellingen en karakteristieke binnenstad, zeggen ze dan.”
Ondersteund door de gemeenschap
Anouschka: “We willen Schiedam neerzetten als een levendige, vernieuwende en authentieke stad. Een stad voor een weekendje weg. Waar altijd iets te beleven is en waar het publiek en de bewoners verschillend zijn. Momenteel heeft meer dan de helft van de Schiedammers een niet-westerse migratieachtergrond. Dat komt de diversiteit ten goede. De komende jaren komen er nog meer Schiedammers bij met de ontwikkeling van 6.000 woningen in SchieVeste, Nieuw-Mathenesse, Dirkzwager.
We zetten in op het actief uiten van levendigheid en culturele identiteit, met evenementen zoals het International Dutch Distillers Festival (IDDF) en de Restaurantweek. De Hoogstraat wordt opgeknapt en we willen ook het water in de binnenstad verlevendigen. Er moet meer te doen zijn zoals sloepvaren, waterrecreatie en drijvende terrassen.”
Anja: “Schiedam is een stad in ontwikkeling. Het wordt een echte, eigen stad met karakter. Mensen blijven, bouwen mee en er komen steeds meer jonge tweeverdieners en expats die investeren in een woning. Ik heb nu al zo’n 60 vaste cursisten, afgezien van de opdrachten die steeds meer vanuit het bedrijfsleven komen. Alsof Schiedam een beetje ontdekt wordt. En daar doet de gemeente veel aan: ik heb bijvoorbeeld gebruik kunnen maken van een regeling, waardoor ik meteen ons bedrijfsplan kon uitrollen in plaats van de investering in stappen te doen. Hierdoor liep de start van mijn bedrijf soepel.
“Ik merk dat er een soort gemeenschap ontstaat in en rondom de pottenbakkerij: mensen voelen zich er veilig, eensgezind en delen tips over waar er nog méér leuke plekken in Schiedam zijn. Het is merkbaar dat dertigers/veertigers behoefte hebben aan rustpunten in hun hectische leven en minder weggooicultuur willen ervaren.”
Dimitri: “Ja, die transitie zie ik ook. De mensen die in onze winkels komen, weten niet beter dan dat dit altijd al kon in Schiedam. Waar oude Schiedammers vaak de donkere wolken zien, weten zij daar niets van. Daarnaast, brood is er voor iedereen, dus diversiteit van de klandizie is bijna een gegeven. Toch maakt me dat steeds weer blij, als ik van alle achtergronden en standen, mensen in mijn winkel zie.
“Kijk, wij durfden - net aan - de stap te zetten om midden in de corona-epidemie een winkel te openen. Maar doordat we gedragen zijn door de gemeenschap, hebben we het gered. Ik zie nóg de rijen tot aan de brug staan, van mensen die een broodje en koffie kwamen halen. En ze bleven daarna óók komen.”
Marnix: “Ik zie ook steeds meer verschillende groepen in ons restaurant; van yuppen tot jongeren en van moeders tot gezinnen. Fijn is dat. En ik zie ook gewoontes ontstaan; jongeren die elke dinsdag even een latte komen drinken op het terras bijvoorbeeld. Schiedam is dan wel een stad, maar hier is de mond-op-mond reclame nog heel belangrijk. Die mening wordt meer vertrouwd, dan reclame. Als een Schiedammer zegt dat het goed is, is dat zo.”
Interview afgenomen door: Simone Leeuwenkamp